Լուսասեր է, անհրաժեշտ է տեղադրել պայծառ, ցրված լույսի ներքո, ընդորում 12-14 ժամ տևողությամբ: Արևի ուղիղ ճառագայթներից կարող է այրվացքներ ստանալ:
Օդի ջերմաստիճանը
Վեգետացիոն ողջ շրջանում օդի ամենահարմարավետ ջերմաստիճանային տիրույթը +19 — +24 աստիճանն է: Ձմռանըբույսը գտնվում է հանգստի վիճակում և հարմարավետ է +14 — +16 ջերմաստիճանային տիրույթը: Նեմանտանտուսը հանգիստ է տանում օդի ջերմաստիճանի կարճատև անկումները, սակայն +13-ից երկարատև ցածր ջերմաստիճանը վատ ազդեցություն կունենա բույսի արտաքին տեսքին, իսկ +7-ից ցածր ջերմաստիճանի դեպքում տերևները դառնում են շագանակագույն ու թափվում են: +27-ից բարձր ջերմաստիճանն էլ է բացասաբար անդրադառնում բույսի զարգացման վրա:
Ջրելը
Նեմատանտուսը պետք է ջրել սենյակային ջերմաստիճանի, լավ հնեցված, քլորազերծ ջրով: Ամռանը ջրում են առատ և հաճախ՝ հողի վերին շերտի չորանալուն պես: Բույսի հանգստի շրջանում ջրելու հաճախականությունը նվազեցնում են:
Օդի խոնավությունը
Նեմանտանտուսի համար ամենահարմարավետն է օդի 50% խոնավությունը, ընդորում որքան բարձր է օդի տաքությունը այնքան ավելին պետք է լինի օդի խոնավությունը: Օրինակ +27-ի դեպքում՝ 60%:
Շոգ եղանակներին անհրաժեշտ է բույսը ամեն օր ցողել: Ձմռանը ցողել չի կարելի, իսկ եթե անհրաժեշտ է բարձրացնել օդի խոնավությունը, ապա բույսի ծաղկամանը տեղադրում են լայն տակդիրի վրա, որտեղ լցնում են շլակ կամ կեռամզիտ ու ջուր՝ այնպես, որ ծաղկամանը ջրից բարձր լինի:
Էտելը
Նեմատանտուսը առանձնահատուկ է նրանով, որ ծաղիկներն առաջանում են միայն նոր ճյուղերի վրա: Ուստի ծաղկելու շրջանն ավարտվելուց հետո կատարում են խորը, թարմացնող էտ:
Տեղափոխումը
Անհրաժեշտության դեպքում բույսը այլ, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման են տեղափոխում գարնանը: Ծաղկամանում դրենաժային շերտ անելը պարտադիր է:
Հողախառնուրդը պետք է լինի փխրուն ու թեթև, որպեսզի թափանցիկ լինի օդի ու ջրի համար: Թթվայնությունը рН 5,5–6 սահմաններում:
Պիլեան (Պիլեյա, Pilea, Пилея, լատ.՝ Pilea) տարածված սենյակային բույսերից է, ունի 600–715 գրանցված տեսակներ։
Ծաղկելը։ Ծաղկում է հունիսից-հոկտեմբեր ժամանակահատվածում, բայց դրանից առանձնապես չի գեղեցկանում։
Լույսի պահանջը։ Երկարատև, պայծառ ու ցրված լուսավորության կարիք ունի։ Կարող է այրվածքներ ստանալ արևի ուղիղ ճառագայթներից։
Ջերմային պայմանները։ Տեսակների մեծամասնության համար օդի ջերմաստիճանը շուրջ տարի պետք է լինի +25 աստիճանին մոտ, իսկ օդի +17 աստիճանից ցածր լինելը կարող է լրջորեն վնասել բույսին։ Սակայն կան առանձին տեսակներ, որոնց համար ձմռան ամիսներին հարմարավետ կլինի +10 աստիճանը։
Ջրելը։ Տարվա տաք եղանակին ջրում են այնպես, որպեսզի ծաղկամանի հողը միշտ թեթևակի խոնավ լինի։ Ցուրտ եղանակին ջրում են հազվադեպ՝ երբ ծաղկամանի հողի վերին 1/5 մասը չորանում է։
Օդի խոնավությունը։ Պահանջում է օդի բարձր խոնավություն։ Խորհուրդ է տրվում ծաղկամանը դնել ջրի մեջ ընկղմված քարերի վրա, կամ ջրով լի ամանն եր դնել կողքին։ Տերևները ցողել չի կարելի։
Սնուցումը։ Վեգետացիոն շրջանում պարարտանյութերով բույսի սնուցումը իրականցվում է շաբաթական մեկ անգամ, իսկ հանգստի շրջանում (հոկտեմբեր-փետրվար)՝ 4 շաբաթը մեկ անգամ։
Տեղափոխումը։ Նոր, քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ բույսը տեղափոխում են ամեն տարի, վեգետացիոն շրջանի սկզբում։
Հողախառնուրդը պետք է լինի նեյտրալ կամ ցածր թթվայնությամբ։ Կազմում հավասար մասերով պետք է լինեն ավազ, տորֆ, փտած գոմաղբ և ճմահող։
Թանթռնիկները (ռուս.՝ Очиток, Седум, լատ.՝ Sedum) թանձրատերևների (Crassulaceae) ընտանիքին պատկանող, հիմնականում սուկուլենտ բույսեր են:
Բնական պայմաններում տարածված են հյուսիսային կիսագնդում՝ Եվրոպայի, Ասիայի և Հյուսիսային Ամերիկայի բարեխառն գոտիներում:
В комнатных условиях обычно выращивают суккулентные виды седума, поэтому и уход за ними требуется соответствующий: высокая температура, умеренный полив, солнце, редкие подкормки специальными удобрениями. Добиться цветения в комнатных условиях довольно сложно: для этого необходимо обеспечить довольно низкую температуру зимой, и высокую – летом. Многие виды можно выращивать, как ампельные растения, поскольку в природе седумы обычно растут на камнях и отвесных скалах, свисая с них.
Седум не только красив и хорош в культуре, но еще и полезен. Листья в народной медицине применяют для заживления ран и как средство от ожогов. Экстракт седума используют как биостимулятор в тех же случаях, в которых применяют и алоэ. Домашний седум еще известен как очиток, лихорадочная и грыжная трава.
Թանթռնիկ Մորգանի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум Моргана, Обезьяний хвост, լատ.՝ Sedum morganianum)
Թանթռնիկ հաստատերև
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум толстолистный, Нос пьяницы, լատ.՝ Sedum pachyphyllum)
Թանթռնիկ հաստատերև
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум толстолистный, Нос пьяницы, լատ.՝ Sedum pachyphyllum)
Թանթռնիկ կարմրավուն
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум красноокрашенный, լատ.՝ Sedum rubrotinctum)
Седум Вайнберга (Sedum weinbergii). Этот вид – суккулентное растение, выращивают, как ампельное. Побеги мясистые, лежачие, слегка поднимающиеся. Листья глянцевые, с восковидным налетом, вытянуто-яйцевидной формы, располагаются на побегах поочередно, сидячие, зелено-розоватого цвета, немного отдают сизым. В щитковидное соцветие собираются цветки белого цвета.
Թանթռնիկ Գրեգի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум Грегга, լատ.՝ Sedum Greggii)
Седум Грегга (Sedum greggii). Также известен под названием седум разнолистный (Sedum diversifolium). Этот травянистый многолетник родом из Мексики. Побеги однолетние, сначала прямостоячие и голые, со временем стелющиеся и незначительно ветвящиеся, недлинные (до 20 см). Листья яйцевидной формы, очень маленькие (всего до 5 мм в длину), зелено-сероватого оттенка – это листья на молодых побегах; на взрослых побегах листья чуть длиннее (до 12 мм в длину), светло-зеленого цвета, выпуклые. Период цветения приходится на конец зимы – конец весны, цветки желтого цвета, растут всего по 2-4 штуки на недлинном цветоносе.
Թանթռնիկ Զիբոլդի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум Зибольда, լատ.՝ Sedum Sieboldii)
Седум Зибольда (Sedum sieboldii). Этот вид родом из Японии, является травянистым многолетником, который можно часто встретить в комнатной культуре. Побеги до 30 см длиной, свисающие. Листья сидячие, светло-зеленого цвета, к краю принимающие красноватый оттенок, кругловатой формы. Период цветения – начало-середина осени. Цветки розового цвета. При выращивании в комнатах довольно вынослив.
Թանթռնիկ հավաք
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум компактный / Sedum compactum
Седум компактный (Sedum compactum). Еще один травянистый многолетник из Мексики. Листья у этого вида имеют вытянуто-яйцевидную форму, располагаются черепитчато и плотно друг к другу, зелено-сероватого оттенка, мелкие. Период цветения – начало-середина лета, на цветоносе появляются 2-3 белых цветка с приятным запахом.
Թանթռնիկ ուղղաձիգ
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум линейный / Sedum lineare
Седум линейный (Sedum lineare). Травянистый многолетник родом из Японии и Китая. Побеги стелющиеся, хорошо и густо ветвятся, легко укореняются. Листья небольшие, располагаются в мутовках по три-четыре штуки, плоские на верхней стороне, светло-зеленого цвета, линейной формы (до 0,5 см в ширину, и до 1,5 см в длину). Обычно выращивают как ампельное растение, Период цветения приходится на конец весны – начало осени, цветет желтыми цветками, собранными в зонтиковидны соцветия.
Թանթռնիկ Մորգանի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум Моргана / Sedum morganianum
Седум Моргана (Sedum morganianum). Травянистый многолетник родом из Мексики. Побеги длинные (до 1 м в длину) и густо покрыты листьями. Листья светло-зеленого цвета, вытянуто-овальной формы (в длину до 20 мм, в а ширину до 5 мм), объемные, верхняя сторона листа прямая. Выращивают вид как ампельное растение, которое может даже неплохо цвести. Цветки красно-розового оттенка, собираются в зонтиковидных соцветиях по 10-15 штук.
Թանթռնիկ
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум потозинский / Sedum potosinum
Седум потозинский (Sedum potosinum). Этот вид – суккулент, растение многолетнее. Молоды побеги у этого вида стелющиеся, с возрастом поднимаются. Листья линейной формы, закруглённые на верхушке, на побеге располагаются по очереди, сидячие, со светло-зеленой листовой пластиной с белым отблеском и розоватой верхушкой. У растения быстро вытягиваются побеги, поэтому оно нуждается в регулярных обрезках. Цветет белыми цветками.
Թանթռնիկ Ստալի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум Сталя / Sedum stahlii
Седум Сталя (Sedum stahlii). Крупный травянистый многолетний полукустарник из Мексики. В высоту может достигать 20 м (в природе). Стебель почти не ветвится, прямой. Побеги стелются, ветвятся слабо. Листья располагаются супротивно, небольшие, в длину около 1 см, в ширину – на 2-4 мм меньше, имеют яйцевидную форму, толстые, слегка опушены, красно-коричневого цвета. Цветки собираются в метельчатом соцветии на верхушке разветвленного цветоноса. Период цветения припадает на конец лета – начало осени, цветки желтого цвета. Этот вид популярен в комнатной культуре.
Թանթռնիկ փռվող
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум стелющийся / Sedum humifusum
Седум стелющийся (Sedum humifusum). Дернистые невысокие представители рода из Мексики. Листья у этого вида яйцевидной формы, края укрыты маленькими волосками, зеленого цвета, со временем принимающие красноватый оттенок. Период цветения – с середины весны до начала лета. Цветки желтого цвета, растут по одному.
Թանթռնիկ թանձրատերև
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум толстолистный / Sedum pachyphyllum
Седум толстолистный (Sedum pachyphyllum). Полукустарники из Мексики, вырастают до 30 см в высоту. Листья плотные, сизо-серые, верхушка листа принимает красный оттенок, имеют булавовидную форму, достигают в длину 4 см, верхушка тупая. Период цветения приходится на середину весны, цветки желто-зеленого или чисто желтого цвета, соцветие зонтиковидное.
Թանթռնիկ Թրելիսի
(անգլ.՝ , ռուս.՝ Седум , լատ.՝ Sedum )
Седум Трелиса / Sedum treleasii
Седум Трелиса (Sedum treleasii). Травянистый многолетник родом из южной части Северной Америки. Стебли темно-коричневые, прямые, деревенеют. Листья глянцевые, светло-зеленые, яйцевидной формы, могут быть немного вытянутые, в длину до 25 мм, а в толщину до 10 мм. Цветки светло-желтые собираются в полушаровидном соцветии.
Խնամքը
Седум (лат. Sedum) – суккулент из семейства толстянковых растений. Род включает в себя до 600 видов растений: суккуленты, одно-, двух- и многолетние травянистые растения, иногда невысокие полукустарники. В природе распространены в северном полушарии: умеренных поясах Азии, Европы и Северной Америки. Название растения происходит от слова «сидеть», которое характеризует основное свойство рода – расти практически на любых каменных поверхностях.
В комнатных условиях обычно выращивают суккулентные виды седума, поэтому и уход за ними требуется соответствующий: высокая температура, умеренный полив, солнце, редкие подкормки специальными удобрениями. Добиться цветения в комнатных условиях довольно сложно: для этого необходимо обеспечить довольно низкую температуру зимой, и высокую – летом. Многие виды можно выращивать, как ампельные растения, поскольку в природе седумы обычно растут на камнях и отвесных скалах, свисая с них.
Седум не только красив и хорош в культуре, но еще и полезен. Листья в народной медицине применяют для заживления ран и как средство от ожогов. Экстракт седума используют как биостимулятор в тех же случаях, в которых применяют и алоэ. Домашний седум еще известен как очиток, лихорадочная и грыжная трава.
Размещают на самом светлом, солнечном месте, летом — лучше всего вынести на открытый воздух. Зимой необходимо организовать период покоя с прохладным содержанием (температура от +5 до +15 °C) и очень редким поливом. В период активного роста поливают умеренно, подкармливают один раз в месяц удобрениями для кактусов и суккулентов. Необходимо очень бережное обращение с листьями, так как они опадают при механическом воздействии. Пересаживают раз в 2-3 года, больше с целью омоложения, так как оголенные стебли выглядят малодекоративно. Размножают весной и летом стеблевыми черенками, отводками и зрелыми листьями, которые перед высадкой нужно подсушить.
Название рода происходит от латинского слова sedo — «сидеть» и связано с тем, что некоторые виды способны расти практически на гладких скалах.
Седум – болезни и вредители
Оголение стебля седума. У седума это может происходить по нескольким причинам. Основные – недостаток света (тогда стебли вытягиваются и теряют декоративный вид) и механические повреждение, при которых отламываются листья.
У седума гниют корни. Причиной может стать обильный полив при содержании зимой в прохладных условиях. Необходимо сократить полив, а растение может придется обновить черенкованием.
Сохнут листья седума. Седум испытывает нехватку влаги. Вместе с этим листья могут еще и сморщиваться. Доводить земляной ком до пересушки нельзя – полейте растение и листья в скором времени могут опять набраться сил.
Вытягиваются стебли седума. У седума это происходит, если растению недостаточно света (выращивается в тени или на северных окнах). Ему необходимо не просто яркое освещение, а еще и некоторое количество прямых солнечных лучей.
Вредители седума и болезни. Седум при неправильном уходе может начать гнить. Также может поражаться корневыми червецами.
Հալվե ծառանման (անգլ.՝ Krantz aloe, Candelabra aloe, ռուս.՝ Алоэ древовидное, Столетник, լատ.՝ Alóe arboréscens) Հալվե ցեղի սուկուլենտ բույս է: Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է, տարածված է Մոզամբիկում, Զիմբաբվեում, Սվազիլենդում և Մալավիում:
Հալվե ծառանմանը լայն կիրառություն է գտել բժշկության և կոսմետոլոգիայի բնագավառներում: Ժողովրդական բժշկության մեջ նույնպես շատ է կիրառվում:
Հալվե ծառանմանը, որպես գեղեցիկ սենյակային բույս, հաջողությամբ աճեցվում է ողջ աշխարհում: Լավ խնամքի դեպքում այն կարող է նույնիսկ ծաղկել դեղին կամ կարմիր ծաղիկներով:
Խնամքը
Հալվե ծառանմանը պահանջկոտ բույս չէ, մի քանի հեշտ կանոնների հետևելով կարելի է շատ լավ բույս աճեցնել:
Լուսավորությունը
Հալվե ծառանմանի լավ աճի համար անհրաժեշտ է պայծառ լուսավորություն, բայց արևի ուղիղ ճառագայթների ներքո բույսի վրա կարող են այրվածքներ արաջանալ: Այրվածքները կարող են լինել մուք շագանակագույն կամ նարնջագույն բծերի տեսքով:
Խորհուրդ է տրվում սենյակում Հալվե ծառանմանը տեղադրել արևելյան կամ արևմտյան լուսամուտների գոգին:
Հողախառնուրդը և պարարտացումը
Հալվե ծառանմանը տնկելու կամ այլ ծաղկաման տեղափոխելու համար կարելի է կակտուսների համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդ գնել:
Ինքնուրույն պատրաստելու համար առաջարկվում են հետևյալ բաղադրատոմսերը՝
Տարբերակ
Հավասար ծավալներով խառնել
խանութից գնված պատրաստի հողախառնուրդ սենյակային բույսերի համար;
գետի, լվացած, խոշոր ավազ կամ գրանիտի մանրախիճ:
2. Տարբերակ
Հավասար ծավալներով խառնել
խանութից գնված պատրաստի հողախառնուրդ սենյակային բույսերի համար;
Բոլոր տարբերակներով պատրաստված հողախառնուրդներին կարելի է ավելացնել շատ փոքր քանակություններով փայտի մոխիր և/կամ չեզոք կամ թույլ թթվային տորֆ:
Ծաղկամանը պետք է լավ դրենաժային շերտ ունենա, իսկ հողախառնուրդը արմատների համար ապահովի առավելագույն ջրա և օդաթափանցիկություն:
Հալվե ծառանմանի սնուցումը պարարտանյութերով կատարվում է տարին մեկ անգամ, գարնանը կամ ամռանը՝ բույսի ակտիվ աճի շրջանում:
Օդի ջերմաստիճանը
Զմռանը, երբ Հալվե վերան մտնում է հանգստի ռեժիմ, ցանկալի է ապահովել +14 — +17°C: Տարվա մյուս եղանակներին ամենից հարմարավետ ջերմաստիճանը +18 — +26°C է:
Օդի խոնավությունը
Ճիշտ և ժամանակին ջրելու դեպքում օդի խոնավությունը բույսի համար կարևոր նշանակություն չունի: Ջրով ցողելու անհրաժեշտություն նույնպես չկա:
Ջրելը
Հալվե ծառանմանը հաստ, հյութալի տերևներ ունի, որոնց մեջ պաշարում է ջուրը: Ուստի հաճախակի ջրելու անհրաժեշտություն չկա և պետք է խուսափել բույսը ջրախեղդ անելուց, ինչը կարող է փտեցնել բույսը:
Առողջ Հալվե ծառանմանը արագ է աճում և բույսի կողերից շատ “ձագուկներ” են բուսնում:
Տեղափոխումը ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ անում են երբ բույսի արմատներն ամբողջությամբ զբաղեցնեն եղած ծաղկամանը: Նախընտրելի են լայն, ոչ շատ խորը ծաղկամանները, քանի որ Հալվե ծառանմանի արմատները ավելի շատ մակերեսայն աճ ունեն:
Խորհուրդ է տրվում տեղափոխումը կատարել բույսի արմատները զգուշորեն ազատելով հին հողից, քանի որ հին հողն արդեն ամբողջովին զուրկ կլինի սննդարար տարրերից:
Տեղափոխելուց հետո բույսը պետք է լավ ջրել ու այլևս չջրել մոտ 3 շաբաթ:
Տեղափոխությունից հետո կարող է տեղի ունենալ բույսի գույնի փոփոխություն:
Բազմացումը
Հալվե ծառանմանը կարելի է բազմացնել կողային “ձագուկներով”, տերևներով և սերմերով: “Ձագուկներով” բազմացնելու համար ախտահանված սուր դանակով առանձնացնում են առնվազն 3-4 տերև ձևավորած “ձագուկը” մորից: Առաջացած վերքերը մշակում են ակտիվացված ածխի փոշիով: Եթե առանձնացված “ձագուկն” ունի սեփական արմատներ, ապա այն կարելի է անմիջապես տնկել, իսկ եթե ոչ, ապա պետք է վարվել այնպես, ինչպես վարվում են տերևով բազմացնելիս:
Տերևով բազմացնելու համար ախտահանված, սուր դանակով կտրում են տերևը և կտրած տեղը մշակում ակտիվացված ածխի փոշիով: Այնուհետև կտրված տերևը թողնում են 2-3 օր՝ որպեսզի վերքը չորանա:
Ծաղկամանի մեջ լցնում են մաքուր, խոնավ ավազ, որի մեջ էլ տնկում են տերևը: Մոտ մեկ շաբաթից տերևը կարմատակալի:
Սերմերով բազմացնելու համար, հողախառնուրդով լի ծաղկաթաղարի մեջ, 2 սմ միմյանցից հեռու դնում են Հալվե ծառանմանի սերմերը և սեղմելով մի թեթև խրում հողի մեջ: Հետո ավազի բարակ շերտով ծածկում են սերմերը:
Ծաղկաթաղարը իր բարձրության 1/3-ով ընկղմում են ջրի մեջ, ծածկում ցելոֆանով կամ ապակիով և տեղադրում լուսավոր տեղում: Ստեղծված մինիջերմոցում պետք է լինի +25 — +32°C: 3-4 օրից պետք է հայտնվեն առաջին ծիլերը:
Առանձին ծաղկամաների մեջ նոր բույսերը կարելի կլինի տեղափոխել տերևների ձևավորվելուց հետո:
Ոչ բարենպաստ պայմաններ
Լույսի պակաս: Բույսը շատ է ձգվում վեր: Պետք է ավելացնել լուսավորությունը:
Հողի գերխոնավություն: Փտում են բույսի արմատներն ու ցողունի ներքին հատվածը կամ դալկանում ու չորանում են տերևները: Դադարեցնել ջրելը և ջրել միայն հողը չորանալուց հետո:
Սառը ջրով ջրելը: Տերևները հանկարցակաի պոկվում են: Պետք է բացառել սառը ջրով ջրելը:
Քիչ ջրելը: Տերևների վրա շագանակագույն բծեր են առաջանում: Պետք է ավելի առատ ջրել:
Սնկով վարակվելը: Փափուկ, մուգ բծեր տերևների վրա: Պետք է մշակել բույսը ֆունգիցիդով, իսկ կանխարգելման համար, հաճախ օդափոխել սենյակը:
Ընդհանուր առմամբ բոլոր սուկուլենտներն էլ լավ են աճում երբ օրվա գեթ մի մասը արևի տակ են: Դրանցից շատերը խեղճանում են և չեն ծաղկում, եթե առնվազն 6 ժամ չեն լինում արևի տակ: Որոշներն էլ ավելի գունեղ են դառնում և լավ են ծաղկում օրական 8 և ավելի ժամ արևի ուղիղ լուսավորություն ունենալով:
Մյուս կողմից, որոշ սուկուլենտներ կեսորվա ժամերին արևից այրվածքներ կարող են ստանալ և մահանալ: Այդ վտանգը առանձնապես մեծ է խոնավ կլիմայում, երբ օդի ջերմաստիճանը +32°C-ից բարձր է:
Սուկուլենտները կարող են դիմանալ երկարատև երաշտին և, որպես կանոն հանգստի մեջ են գտնվում ձմռանը: Սակայն աճի շրջանում ժամանակին և ճիշտ ջրելը խթանում է բույսի աճն ու ծաղկելը:
Բոլոր դեպքերում պետք է հիշել, որ ավելի լավ է քիչ ջրել, քան չափից ավել:
Իսկ հիմա անդրադառնանք այն սուկուլենտներին, որոնք լավ են աճում ցածր լուսավորության պայմաններում, առանց Արևի ուղիղ ճառագայթների:
Ծառանման թանձրատերևուկը (անգլ.՝ Silver Dollar Plant, Silver Dollar Jade, Silver Jade Plant, Chinese Jade, Tree Crassula, Beestebul, Money Plant, Round-Leaved Crassula, ռուս.՝ Толстянка древовидная, Денежное дерево, լատ.՝ Crassula Arborescens) մեզանում ավելի հայտնի է որպես “Փողի ծառ” կամ Կրասուլա:
Փողի ծառ անվանումը ստացել է մետաղադրամներ հիշեցնող փայլուն տերևների ձևի պատճառով: Համարվում է, որ այս բույսը դեպի տուն դրական էներգիա է ձգում և նպաստում է տան տերերի հարստացմանը:
Ծառանման թանձրատերևուկը մշտադալար, բազմամյա, սուկուլենտ բույս է: Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է:
Բույսի նկարագրությունը
Ծառանման թանձրատերևուկը ձևավորում է հետզհետե փայտացող բուն, որի վրա աճում են բազմաթիվ ճյուղեր, պատված բազմաթիվ մսեղ տերևներով: Տերևները մուք կանաչ են և ունեն փայլուն մակերես: Դրանք կարող են ունենալ մինչև 10 սմ երկարություն և մինչև 7 սմ լայնք:
Հարմար ծաղկամանում կարող է բավականին մեծանալ, հասնելով մինչև 150 սմ բարձրության:
10 տարեկանից սկսած ծառանման թանձրատերևուկը կարող է ծաղկել: Ծաղիկները կազմված են 5 սպիտակ, երբեմն էլ դեղին կամ կարմիր ծաղկաթերթիկներից:
Ծառանման թանձրատերևուկի արմատային համակարգը ընտելացած է երաշտային պայմաններին: Այն ջուր է պաշարում իր բնի, ճյուղերի և մսեղ տերևների մեջ:
Աճեցումն ու խնամքը
Ծառանման թանձրատերևուկ աճեցնելը շատ հեշտ է, այն բավականաչափ դիմացկուն ու ոչ պահանջկոտ բույս է: Բավական է հետևել մի քանի, ոչ բարդ կանոնների և այն շատ լավ կաճի:
Տնկելը
Խանութից գնելու դեպքում, բույսը անպայման պետք է տեղափոխել նոր հողախառնուրդով այլ ծաղկամանի մեջ: Պատճառն այն է, որ բույսերը հաճախ վաճառվում են թորֆային հողախառնուրդի մեջ տնկած, որի մեջ ծառանման թանձրատերևուկ մշտապես աճեցնել հնարավոր չէ:
Երիտասարդ թանձրատերևուկը բավականին արագ է աճում, ուստի նոր՝ մի քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ ամենամյա տեղափոխման կարիք է առաջանում: Հասուն բույսերի դեպքում տեղափոխման կարիք կառաջանա 2-3 տարին մեկ:
Ծառանման թանձրատերևուկն ունի բավականին ծանր վերգետնյա մաս և համեմատաբար թույլ արմատներ, ուստի տնկելու համար վերցնում են ոչ շատ խոր, բայց լայն ծաղկամաններ: Մեծ բույսերը տեղափոխելիս կարող է նոր ծաղկամանում, 2-3 ամսով, նեցուկներ դնելու անհարաժեշտություն առաջանալ:
Ծաղկամանի հատակին անհրաժեշտ է դրենաժային շերտ ստեղծել:
Ծառանման թանձրատերևուկը չափավոր են ջրում, այն ավելի հեշտ է տանում ջրի պակասությունը, քան ավելցուկը:
Ծառանման թանձրատերևուկի արմատները փտում են հաճախակի ջրելուց կամ վատ դրենաժի հետևանքով հողի ճահճանալուց:
Գարնան ու ամռանը խորհուրդ է տրվում ջրել երբ ծաղկամանի հողը չորանա մոտ 4 սմ խորությամբ: Ցուրտ եղանակին ջրել ոչ հաճախ քան 3-4 շաբաթը մեկ:
Ջրելու համար օգտագործել 3-4 օր հնացված, հնարավորին չափ փափուկ ջուր:
Օդի խոնավությունը
Օդը խոնավացնելու անհրաժեշտություն չկա, բույսը կարելի է երբեմն ցողել վրայի փոշին լվանալու համար:
Պարարտացումը
Սնուցման համար օգտագործում են սուկուլենտների համար նախատեսված ունիվերսալ պարարտանյութեր:
Սնուցումն անում են ոչ հաճախ քան ամիսը մեկ անգամ: Ձմռանը սնուցման դոզան կրճատում են կրկնակի:
Օդի ջերմաստիճանը
Գարնանն ու ամռանը օդի ամենահարմարավետ ջերմաստիճանը +19 — +25 է: Աշնանը՝ +17, իսկ ձմռանը +15 — +17:
Լուսավորությունը
Ծառանման թանձրատերևուկը սիրում է արևի տակ լինել: Տանը լավ կլինի այն տեղադրել հարավարևելյան պատուհանագոգերին: Գարնանային և աշնանային տաք օրերին, ինչպես նաև ամռանը լավ կլինի բույսը հանել թարմ օդի՝ պատշգամբ կամ այգի: Ձմռանը, լուսավորվածությունն ավելացնելու համար, կարելի է բույսը տեղափոխել հարավային պատուհանի մոտ կամ, մութ ժամրին, լրացուցիչ արհեստական լուսավորություն ապահովել:
Բազմացումը
Կտրոններով բազմացումն իրականացնում են ճյուղերի կամ տերևների կիրառմամբ: Ճյուղը կամ տերևը կտրում են սուր դանակով, թողնում են չորանա 2-3 օր այնուհետև տնկում: Կարելի է կտրելուց անմիջապես հետո էլ տնկել կտրոնները, բայց այդ դեպքում կտրվածքը պետք է մշակել ակտիվացված ածխի փոշիով:
Սերմերը ցանում են սաղր ամանի մեջ, ուր, վերը նշված բաղադրատոմսով պատրաստված հողախառնուրդին ավելացնում են ևս մեկ մաս ավազ: Ամանը ծածկում են ապակով կամ ցելոֆանով և ամեն օր խոնավացնում են հողը: 2-3 տերև ձևավորելուց հետո, ծիլերը տեղափոխում են առանձին ծաղկամանների մեջ:
Բույսի չափսերը
Բնական պայմաններում ծառանման թանձրատերևուկը հասնում է մինչև 5 մետր բարձրության: Սենյակային պայմաններում հազվադեպ է գերազանցում 1,5 մետրը:
Տարեկան աճը
Ծառանման թանձրատերևուկի տարեկան աճը կազմում է 5-7 սմ: Այն նաև ճյուղավորվում է և լայնանում:
Կյանքի տևողությունը
Բնական պայմաններում ծառանման թանձրատերևուկն ապրում է 70-90 տարի: Սենյակային պայմաններում, ճիշտ խնամքի դեպքում բույսը կարող է ապրել մոտ 50 տարի:
Էտը
Ծառանման թանձրատերևուկի ճյուղերն էտում են բույսին գեղեցիկ տեսք տալու կամ կտրոններով բազմացնելու համար: Ճյուղավորում ապահովելու համար, ճյուղի գագաթը կտրում են 6 զույգ տերևներ աճելուց հետո:
Կտրված տեղերը խորհուրդ է տրվում մշակել ակտիվացված ածխի փոշիով:
Արտաքին տեսքի ձևավորումը
Ծառանման թանձրատերևուկի դասական ձև է համարվում փոքրիկ, ճյուղավորված ծառի տեսքը: Այդպիսի տեսք ստանալու համար ծաղկամնում տնկում են միայն մեկ բույս: Երբ ապագա բնի վրա սկի ձևավորվել տերևների 5-րդ զույգը, այն սուր դանակով կտրում են և մշակում ակտիվացված ածխի փոշիով: 2-3 շաբաթ անց այդ տեղում հայտնվում են 2 նոր ընձյուղներ:
Հիվանդություններ և վնասատուներ
Սնկային հիվանդություններն ու արմատների փտումը ծառանման թանձրատերևուկի հետ կապված ամենահաճախ ծագող խնդիրներն են:
Սնկային վարակով հիվանդանալու դեպքում, տերևների վրա գոյանում են մուգ դառչնագույն, երբեմն էլ ավելի բաց գույնի բծեր: Նման դեպքերում վնասված տերևները պետք է հեռացնել, իսկ բույսը մշակել ֆունգիցիդով:
Արմատների փտումն առաջանում է չափից շատ ջրելու կամ վատ դրենաժի պատճառով: Տերևներն այդ դեպքում սմքում են, դեղնում ու թափվում: Բույսը փրկելու համար այն պետք է հանել ծաղկամանից, ազատել արմատները հողից, լվանալ, վնասված, փտած արմատները հեռացնել, կտրվածքները մշակել ակտիվացված ածխի փոշիով և տնկել նոր հողախառնուրդի մեջ: Մինչև բույսի լիակատար առողջանալը ջրել շատ քիչ:
Ծառանման թանձրատերևուկը հավադեպ է ենթարկվում վնասատուների հարձակմանը: Այնուամենայնիվ բույսի վրա կարող են հայտնվել սարդոստայնային տիզը (паутинный клещ), վահանակիրը (щитовка) կամ ալրատիզը (мучнистый червец):
Սարդոստայնային տիզը ճյուղերի միջև բարակ սրդոստայն է հյուսում իսկ տերևներին հայտնվում են դեղնավուն բծեր: Այդ դեպքում բույսը պետք է ցողել օճառասպիրտային լուծույթով և մրճնաթթվի մեջ թաթախված բամբակով մշակել բույսի բունն ու ճյուղերը:
Վահանակրի հայտնվելու առաջին նշանը տերևներին կլոր, շագանակագույն բշտերի հայտնվելն է: Այնուհետև տերևների վրա հայտնվում ու մեծանում են մուք դառչնագույն բծեր, դրանք սմքում ու թափվում են: Վահանակրին վոչնչացնելու համար բույսը մշակում են օճառաջրով:
Ալրատիզի հարձակման հետևանքով տերևներին գոյանում է աղվամազոտ բարակ շերտ: Այդ դեպքում բույսն անմիջապես պետք է մշակել ինսեկտիցիդի լուծույթով:
Հավորթիան (անգլ.՝ Haworthia, ռուս.՝ Хавортия, լատ.՝ Haworthia) հարավաֆրիկյան, գաճաճ, սուկուլենտ խոտաբույսերի ցեղ է, որի բազմազան ներկայացուցիչներից շատերը տարածված են ողջ աշխարհով՝ իբրև սենյակային բույսեր:
Անվանակոչվել է ի պատիվ անգլիացի բուսաբան Էդրիան Հավորթի (Adrian Hardy Haworth 1767—1833):
Խնամքը
Լուսավորությունը
Հավորթիաներին անհրաժեշտ է պայծառ, ցրված լույս: Արևմտյան և արևելյան պատուհանների գոգերը ամենից հարմարն են հավորթիաների համար: Հյուսիսային պատուհանագոգին հավորթիան կարող է ձգվել դեպի լույսը և կորցնել դեկորատիվությունը:
Օդի ջերմաստիճանը
Ձմռանը հավորթիաները պահում են զով սենյակում, ցանկալի է ապահովել +10 — +12°С օդի ջերմություն, սակայն +18°С էլ տանելի է:
Գարուն-աշուն ժամանակահատվածում ամենահարմարավետն է +22 — +27°С ջերմաստիճանը:
Ջրելը
Շոգին հավորթիաները ջրում են առատ, բայց հազվադեպ՝ երբ հողն ամբողջովին, մինչև հատակը չորանում է, իսկ ցուրտ եղանակին շատ քիչ՝ ողջ ձմեռը 1-2 անգամ:
Օդի խոնավությունը
Խավորթիաները օդի խոնավության նկատմամբ զգայուն չեն, ջրով ցողելու կարիք չկա: Փոխարենը կարևոր է, սենյակն օդափոխելով, թարմ օդ ապահովելը:
Պարարտացումը
Հվորթիաներին լրացուցիչ սնուցում տրվում է միայն ամռանը, ամսական մեկ անգամ, կակտուսների և սուկուլենտների համար նախատեսված պարարտանյութով: Հողի թթվայնությունը բարձրացնող օրգանական պարարտանյութերի կիրառումից պետք է զերծ մնալ:
Հողախառնուրդը
Կարելի է գնել կակտուսների համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդ, կամ պատրաստել ինքնուրույն հետևյալ բաղադրատոմսով՝
Մի քիչ ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ տեղափոխում են ըստ անհրաժեշտության՝ երբ բույսի արմատներին տարածվելու տեղ չի մնում:
Հավորթիաներն աճեցնում են լավ դրենաժ ունեցող, սաղր ու լայն ծաղկամաններում:
Բազմացումը
Հավորթիաները լավ են բազմանում կողային “ձագուգներով”, որոնք անջատում են մայր բույսից և առանձին տնկում տեղափոխման ժամանակ:
Բազմացնել հնարավոր է նաև տերևներով, բայց դա բավականին երկարատև գործընթաց է: Տերևի կտրվածքը մշակում են ակտիվացված ածխի փոշիով և թողնում են 3 օր չորանա: Այնուհետև տնկում են ավազի մեջ, բայց մի 3-4 շաբաթ չեն ջրում՝ մինչև արմատներ առաջանալը:
Բարդությունները
Հավորթիաները հազվադեպ են վնասատուների թիրախ դառնում:
Ձմռանը երբեմն հավորթիայի արմատները ամբողջովին մահանում են: Այդ դեպքում գարնանը բույսը տնկում են նոր հողախառնուրդի մեջ:
Գերխոնավության և անմիջապես բույսի վար ջուր լցնելու պատճառով հավորթիան կարող է մահանալ: Այդ առումով առանձնապես վտանգավոր է ձմռան սեզոնը:
Գաստերիան (անգլ.՝ Ox-tongue, Cow-tongue, Lawyer’s tongue, ռուս.՝ Гастерия, լատ.՝ Gasteria) (Asphodelaceae) ընտանիքի սուկուլենտ բույսերի ցեղ է: Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է։
Դասակարգված է գաստերիայի մոտ 26 տեսակ:
Տերևները հաստ են, երկարավուն, լայն գծավոր, տերևների վրա կան պտեր, որոնք իրենց գույներով տարբերվում են տերևի հիմնական գույնից։ Նույն խնամքն են պահանջում ինչ հալվեները։ Ծաղկում էլ է հալվեների նման։